Công ty thương mại cổ phần là gì? Hướng dẫn chi tiết cho người mới bắt đầu

Công ty cổ phần là một trong những loại hình doanh nghiệp phổ biến nhất tại Việt Nam, được nhiều nhà đầu tư lựa chọn nhờ khả năng huy động vốn linh hoạt và cơ cấu tổ chức chặt chẽ. Tuy nhiên, với nhiều quy định pháp lý phức tạp, không phải ai cũng hiểu rõ về khái niệm, đặc điểm và quy trình thành lập loại hình doanh nghiệp này. Bài viết dưới đây KNiC sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về công ty cổ phần, đồng thời cung cấp các thông tin quan trọng về thủ tục pháp lý để thành lập doanh nghiệp này.

Công ty cổ phần là gì?

Theo Luật Doanh nghiệp 2020, công ty cổ phần là doanh nghiệp có vốn điều lệ chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần. Cổ đông là người sở hữu cổ phần, và họ chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ, nghĩa vụ tài sản của công ty trong phạm vi số vốn đã góp vào. Một công ty cổ phần yêu cầu tối thiểu 3 cổ đông, và không giới hạn số lượng cổ đông tối đa. Mỗi cổ đông sẽ nhận được lợi nhuận từ cổ tức theo số cổ phần mà họ nắm giữ.

Với khả năng huy động vốn bằng cách phát hành cổ phiếu, công ty cổ phần có thể thu hút nhiều nhà đầu tư từ khắp nơi, giúp doanh nghiệp dễ dàng mở rộng quy mô và tăng cường năng lực tài chính. Đặc biệt, khi được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, công ty sẽ chính thức có tư cách pháp nhân, đồng nghĩa với việc doanh nghiệp sẽ có quyền lợi và nghĩa vụ trước pháp luật như một thực thể độc lập.

Đặc điểm của công ty cổ phần

Về cổ đông

Cổ đông là thành phần quan trọng trong công ty cổ phần, chia thành ba loại: cổ đông sáng lập, cổ đông phổ thông, và cổ đông ưu đãi. Trong đó, cổ đông sáng lập bắt buộc phải nắm giữ ít nhất một cổ phần phổ thông và ghi tên trong danh sách cổ đông sáng lập khi công ty được thành lập. Tất cả các cổ đông đều có quyền biểu quyết trong các cuộc họp của Đại hội đồng cổ đông và nhận cổ tức dựa trên cổ phần họ sở hữu.

Một ưu điểm lớn của công ty cổ phần là cổ đông có thể tự do chuyển nhượng cổ phần, trừ một số trường hợp đặc biệt được quy định trong Điều lệ công ty. Điều này giúp công ty linh hoạt trong việc thay đổi cơ cấu cổ đông và dễ dàng thu hút thêm vốn đầu tư mới từ các nhà đầu tư tiềm năng.

Về khả năng huy động vốn

Không giống như các loại hình doanh nghiệp khác, công ty cổ phần có khả năng huy động vốn vô cùng linh hoạt. Ngoài việc vay vốn từ các tổ chức tài chính, công ty còn có thể phát hành cổ phiếu và trái phiếu. Việc phát hành cổ phiếu giúp công ty tăng cường vốn đầu tư từ nhiều nguồn khác nhau, thậm chí từ thị trường chứng khoán. Đây là một trong những lợi thế lớn nhất của loại hình doanh nghiệp này, so với các loại hình khác như công ty trách nhiệm hữu hạn.

Ngoài ra, công ty cổ phần còn có quyền phát hành trái phiếu chuyển đổi và các loại trái phiếu khác, giúp tăng cường tiềm lực tài chính của doanh nghiệp mà không cần phụ thuộc vào một nguồn vốn duy nhất.

Về cơ cấu tổ chức

Theo Luật Doanh nghiệp 2020, cơ cấu tổ chức của công ty cổ phần có thể chia thành hai mô hình chính:

• Mô hình 1: Bao gồm Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát và Giám đốc hoặc Tổng giám đốc.
• Mô hình 2: Bao gồm Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị, và Giám đốc hoặc Tổng giám đốc.

Trong đó, Đại hội đồng cổ đông là cơ quan quyền lực cao nhất trong công ty, quyết định những vấn đề quan trọng như phân chia lợi nhuận, bầu cử Hội đồng quản trị, và sửa đổi Điều lệ công ty. Hội đồng quản trị là cơ quan quản lý, chịu trách nhiệm đưa ra các quyết định liên quan đến hoạt động kinh doanh của công ty. Ban kiểm soát, nếu có, sẽ giám sát hoạt động của Hội đồng quản trị và Giám đốc nhằm đảm bảo công ty hoạt động theo đúng quy định pháp luật và Điều lệ công ty.

Thủ tục thành lập công ty cổ phần

Thành lập công ty cổ phần đòi hỏi doanh nghiệp phải tuân thủ các quy trình pháp lý nghiêm ngặt. Dưới đây là các bước cần thực hiện để thành lập một công ty cổ phần theo quy định mới nhất:

Chuẩn bị hồ sơ

Theo Nghị định 01/2021/NĐ-CP, hồ sơ thành lập công ty cổ phần bao gồm các tài liệu sau:

• Giấy đề nghị đăng ký doanh nghiệp.
• Điều lệ công ty.
• Danh sách cổ đông sáng lập và cổ đông là nhà đầu tư nước ngoài (nếu có).
• Bản sao giấy tờ pháp lý của các cổ đông và người đại diện theo pháp luật.

Nếu cổ đông là tổ chức nước ngoài, hồ sơ cần phải hợp pháp hóa lãnh sự để đảm bảo tính pháp lý. Ngoài ra, nếu công ty có vốn đầu tư từ nước ngoài, phải kèm theo giấy chứng nhận đăng ký đầu tư theo quy định của Luật Đầu tư.

Nộp hồ sơ

Doanh nghiệp có thể nộp hồ sơ đăng ký thành lập công ty cổ phần theo hai cách:

• Nộp trực tiếp tại Phòng Đăng ký kinh doanh thuộc Sở Kế hoạch và Đầu tư nơi đặt trụ sở chính.
• Đăng ký qua mạng tại Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.

Tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, hồ sơ bắt buộc phải nộp qua mạng. Thời gian xử lý hồ sơ thông thường là ba ngày làm việc kể từ khi cơ quan đăng ký nhận đủ hồ sơ hợp lệ.

Lệ phí đăng ký

Phí đăng ký thành lập công ty cổ phần hiện nay là 50.000 đồng nếu nộp trực tiếp, và miễn phí khi nộp qua mạng.

Ưu và nhược điểm của công ty cổ phần

Công ty cổ phần có nhiều ưu điểm nổi bật, nhưng cũng tồn tại một số nhược điểm cần lưu ý.

Ưu điểm

• Khả năng huy động vốn cao nhờ việc phát hành cổ phiếu.
• Số lượng cổ đông không giới hạn, thuận lợi khi mở rộng kinh doanh.
• Trách nhiệm của cổ đông chỉ giới hạn trong phạm vi vốn góp, giảm thiểu rủi ro tài chính.

Nhược điểm

• Quy mô lớn, cơ cấu quản lý phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận.
• Khả năng bảo mật thông tin kinh doanh và tài chính bị hạn chế do công ty phải công khai báo cáo với các cổ đông.

Công ty cổ phần là lựa chọn phù hợp cho các doanh nghiệp có quy mô lớn và mong muốn huy động vốn từ nhiều nguồn khác nhau. Tuy nhiên, việc thành lập và vận hành công ty cổ phần đòi hỏi sự am hiểu sâu sắc về pháp luật và quy trình quản lý. Hy vọng bài viết đã giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về loại hình doanh nghiệp này và cung cấp các thông tin hữu ích để bắt đầu con đường kinh doanh của mình.